Ненан мотт аганан илли — это не только средство общения для чеченцев, но и часть их идентичности. Ненан мотт аганан илли – это великолепный чеченский язык, который имеет богатую историю и культурное наследие.
Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение
Ведь он как песня льются в уши В миг завораживая душу, В нём мой покой и безмятежность, В нём грубость есть и есть в нём нежность! В нём непокорность и отвага, В нём шум сражений слышен в сагах! Он плавен, как полёт орлицы, И быстр, как бросок волчицы!
Американ аборигенаш тахана а бакъонаш йоцу нах, изгойш, обаргаш бу шайн махкахь. Россехь долу къаьмнаш манкурташ дац. Россехь бух боцуш кхечахьа шайн пачхьалкх йолуш, и шайн Даймохк а лорурш бу тахана Россехь бух болу къаьмнаш кхиа ца дуьтуш, царна, оьрсашна а юкъа питанаш туьйсуш, вовшашка цабезам кхуллуш. Россино Американ эшаме политика схьаэца ца еза. Россин ницкъ — къаьмнийн дукхаллехь, церан цхьатера бакъонаш хиларехь, массо а къоман мотт ларбарехь, къаьмнийн гергарлонехь бу. Адамийн, къаьмнийн а гергарло — церан маршо, юкъара машар а ларбаран политикица кхуллуш ю. Кхин цхьа масал далор ду ас.
Цунна Индера къаьмнийн кхоъ-биъ мотт хаара: хинди, урду кхиберш а. Стаг шайн къоман мотт хууш, буьйцуш а хилча гергара хета хьанна а. Беркате новкъа девлла вай. Дала аьтто бойла вайн. Сайд-Хьасан, хьуна баркалла, Дела реза хийла передачехь дакъа лацарна. Кхин цкъа а хьуна баркалла. Цуьнан дозалла оза хир дац дуьненчохь цхьа а терза. Дала шен шорта болчу къинхетамца даржехь са дохийла вай.
Со нохчийн зуда ю, нана а ю, денана а ю, лор а ю. Тхан доьзалехь цкъа а ца хилла ц1арна лелош х1умнаш, суна а ца еза и ц1е. Со дуьнен т1е а яьлла халчу хенахь, яха а яьхна халчу хенахь, я х1инца а д1огара атта хан яц вай дехаш ерг. Х1ун дер ткъа, ишттачу дахаран зовкх Дала делла-кх суна. Со реза ю-кх цунна. Амма со турпалхо яц, ца оьшу сох лаьцна яздан. Суна мохь тоха лаьара цуьнга: -Х1ей, нохчийн зуда! Хьо а турпалхо ца хилча, Шахбулатова Зайнап а турпалхо ца хилча, Дагаева Малика а турпалхо ца хилча, мичара бевлла аьлла хета шуна Дадин Айбикаг1ар, Гиххойн Таймасг1ахар? Шу цаьрга нисделла, т1екхуьурш хьаьнга нисбала беза, шу турпалхой ца хилча? Ас х1умма а ца элира, амма гуш ю-кх и нохчийн зудчун турпалалла… Луьра а, къиза а хан яра, къоман мостаг1ий бина махках баьхначуАптин а, Совдатан а доьзалехь йо1 Зураъ дуьнен т1е яьлларг. Лай к1елхьара зезагаш дахарна кечлуш долу хан, амма уьш цкъа а дага а дог1ур доцучу г1орийначу барака чохь, 1944-ч шеран апрелехь. Везаш доьзалхо вацара аьлча бакъ хир дацара Аптин доьзалехь кхиъначу цхьайтта берах. Берриш а бара безаш а, оьшуш а, зама яра къиза, цуьнца къевссина доьзал хене баккха безара, озабезам хила йиш яцара цхьаьнгге а. Дена дика хаьара, шен доьзална дуьненан рицкъанна санна, церан хиндолчунна а ша декхарийлахь вуйла. Цундела ницкъ ма кхоччу доьшуьйтура цо шен берашка. Ша а вара иза ц1енна ламанан к1ант, шен дешан да волуш, къонахалла, доьналла долуш. Казахстанан хийрачу лаьтта д1авирзира иза, амма весет дисира, цундела лаа дацара кхеран доьзалехь ялхаммо лаккхара дешар чекхдаккхар. Ишколе яхначу, хьийзина к1айн месаш йолчу, ч1ег1ардигна санна оьрсийн мотт хуучу йо1е цабезамца хьоьжура меттигерчу ишколера хьехархой, церан хьекъало т1е ца дуьтура, «адмаш дууш» болу нах иштта бу бохург. Кхунна дика дагайог1у, 1958-чу шарахь, нохчий юха бахийта бохуш, бухарчу къаьмнаша йина хилла митингаш. Иза даима а санна имперски боьхачу политикин ачо яра. Шен къинхьегамца вехачу стагана новкъа вацара ша санна волу къинхьегамхо. Кхиамца 8 класс чекхъяьккхина медучилище деша яхара йо1. Училище чекхъяьккхинчул т1аьхьа цхьана шарахь лоьран болх бира Шуьйтахь. Дахар шен хорша доьрзуш дара. Къона лор дакъалоцуш яра к1оштан юкъараллин дахарехь. Х1ара юккъехь йолу Шуьйтара исбаьхьаллин коллектив евзаш яра республикехь а, луларчу мехкашкахь а.
Он был объявлен Республиканской детско-юношеской газетой «Наша школа. На конкурс было принято свыше 200 работ из разных школ республики, из них были отобраны три победителя, а также отличившиеся участники конкурса. Заместитель главного редактора газеты «Даймохк», филолог Сайд-Хасан Дадаев, обращаясь к конкурсантам, отметил значимость сохранения чеченского языка. Знать и думать на чеченском языке - это по сути самое главное для нас, наряду с традициями и обычаями чеченского народа.
Ненан Мотт - Язык матери (родной язык).
Хьал долуш, аьхна бекаш, уьншарера схьабеана. Ас дозалла до иштта хьал долуш, аьхна, моз санна мерза болу нохчийн мотт сайн ненан мотт хиларх. Къоман истори вайн маттаца гучуйолу. Къоман истори хьал долуш мел хили а, хьал долуш бу ненан мотт. ХIокху дуьнен тIехь дуккха а къаьмнаш ду дехаш, хIораннан шен культура, Iадаташ, гIиллакхаш, ненан мотт бу.
Адам, мотт хьал долуш мел хили, хьекъале хуьлу. Шен хьежамаш, дог-ойла, шена Iаьткъинарг довзийта атта хуьлу. Ненан матто гергарчу нахаца йолу уьйр-марзо чIагIйо, къаьмнаш гергара до, ницкъ болуш до, шен хаарш а, культура а тIаьхьенашна йовзийта аьтто бо.
Кейс-технологин методаш дукхахьолахь хаарш сов дахарна т1ехьажийна йоцуш, дешархойн ладог1аран, дийцаран корматалла айъярна т1е тидам бахийтина ю. Урокашкахь таро хуьлу, хьехархочуьна дешархойн мотт бийцаран говзалла лакхаяккха. Проблемни хьал кхоллар а, оьшург лахархьама дешархошка шайга болх байтар а вовшахтухуш, цу шина некъах пайдаэцар гуш ма-хиллара, керланиг гучудалар иза бакъдарца нисло: цкъа хьалха хьехархочо ойлаяран а, бакъдаран кеп гойту, шолг1а — дешархоша шаьш я хьехархочун г1оьнца бакъдо, т1еч1аг1деш цхьаьна бакъдо. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Х1унда аьлча, цкъа делахь, орфографически, пунктуационни къамелан хаамаш караберзорна г1о деш хиларна а, шозлаг1а делахь, 1амош йолу грамматически материалаш дешархошна дика йовза аьтто цара беш хиларна а. Хаарш талларан технологех ю тестови технологи. Цуьнан коьрта 1алашо ю, дешархойн хаарш толлуш, х1ораннан ша-шеца беш болу болх кхин д1а а тобар.
Тестировани д1аяхьаро ч1ог1а г1о до дешархошнан 1амийнарг т1еч1аг1деш а, хьалха 1амийначунна таллам беш а, керла тема йовзуьйтуш а. Дукхахьолахь тесташца болх бечу хенахь гучудолу дешархойн хааршкахь долу кхачамбацарш. Критически ойлаяр кхиоран технологих ю синквейн. Синквейн — иза пхеа мог1анах лаьтта, къастамечу кепаца язйинчу, жимачу байтан кеп ю. Стенна оьшу синквейн: 1. Дешнийн т1аьхьало хьалаюзу. Боцца чулацам схьабийцарна кечво. Коьртаниг каро 1амаво. Жимчу ханна кхоллархо хила таро ло. Дукхахьолахь и кхочушхуьлу.
Кхузахь вайна го, синквейн язъешволчунна хаа деза, къамелан дакъош къасто, предложени х1отто, хьалхарчу дашца маь1ница дог1уш дош дало. Цу дерригено вайна таро ло, дешархойн дозуш долу къамел кхио, церан дешнийн х1онс мелла алссам яккха. Ткъа иза вай кхочушдан деза х1ора урокехь, муьлхха а тема 1амош. Коьртачарех ду, х1инцалерачу урокашкахь рефлексин муьрехь тайп-тайпана белхаш бар: йоццачу ханна дешархоша эссе язъяр, синквейн язъяр, шена хетарг алар, яцйина предложени т1еюзар, ша диллинчу суьртехь шен ойла гайтар. Иштта бечу белхаша, къасттина ненан мотт хьехарехь, дешархой вовшашца хьасене хуьлуьйту, шен накъостан ойла хийра ца хета, ша бинчу а, шен накъосташа бинчу а белхийн нийса мах хадо 1ема, шен ойла йийцаре йилла 1ема, кхечуьнга ладог1а 1ема. Цул сов, дешархой 1ема шаьш а, кхечара бечу белхан нийса хьесап дан а, информационни хаамаш язбан а, конспекташ х1итто а. Керлачу технологишца бан безаш болу болх х1инца а кхачо йолуш бац, цунах лаьцна дуккха а дийца дезар ду, 1ама дезар ду, шена хуург къоначу хьехархочуьнга д1адала дезар ду. Ненан мотт хьоьхучу муьлххачу хьехархочун болх т1ехьажийна бу т1екхуьу къона т1аьхье дайн ламасташца, къоман г1иллакх-оьздангаллица, иман долуш хилийтарна. Х1инцлерачу ненан меттан урокашкахь хьехархочун коьрта ши декхар ду аьлла хета суна: ненан матте дешархойн безам кхоллар; биллина ненан мотт цаьрга бийцитар. Дешаран декъехь ненан маттахь хьехар деккъа кхетар сов хилийтарна эшна 1аш дац.
Цуьнан марзонца, и безаш кхиина волу дешархо, дешна ваьллачул т1аьхьа и бийца хууш а, лууш а хила веза.
Нанас башха ч1ог1а доцучу озаца буьйцура и мотт, делахь а цо меллаша аьлларг дагах а кхеташ дешнаш хуьлура. Со школе яхча евзира суна меттан к1оргалла. Нохчийн маттахь дийцарш, туьйранаш, иллеш, х1етал-металш, чехкааларш. Хиира нохчийн мотт иза бух боцу х1орд буйла.
Доггах безаш т1еийцира аса нохчийн мотт 1амор. Нохчийн маттахь дуьххьара туьйра сайна хезча, со инзаръяьлла, буьйсанна наб ца кхеташ 1ийра. Наб кхетча, сан г1енаш чохь дара Алхаст а, Маьлха-Аьзни а. Х1етахь дуьйна сан шолг1а ц1а а хилла д1ах1оьттира библиотека. Цу хенахь со кхоалг1ачу классехь яра.
Со йинчу, х1 ара дерриг а Дуьне вайна совг1 атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1 ун хир ду цул деза, цул сийлахь, цул хьоме?! Нохчийн мотт - вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1 амадо Даймохк беза. Цо 1 амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1 аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1 аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1 унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1 оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду. Иштта ца хила, суна хетарехь, йохье а дуьйлуш, 1 амо беза вай вайн дайша, наноша хьост санна, ларбеш, ц1 ена латтийна вешан ненан мотт.
Наггахь хеза вайна: "Иза вовшех кхеттал бийца хиъча а тоьар дара", - олуш.
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка
Сочинени Ненан мотт-сан деган Скачать 999 Кб. Ненан Мотт — одна из самых известных чеченских народных сказок. Пусть Ненан Мотт Аганан Илли станет источником вдохновения и путеводной звездой в нашем развитии и росте. В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт – сан дозалла" для молодых учителей республики. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Смотрите видео онлайн ««Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка» на канале «trk_put» в хорошем качестве и бесплатно, опубликованное 26 апреля 2024 года в 18:38, длительностью 00:17:33, на видеохостинге RUTUBE.
Остались вопросы?
Ткъа мотт бицбинчо шен кхерч, ша схьаваьлла бух, дайн мохк бицбо. Цунна шен селханлера де а, кханенга боьду некъ а ца хаьа. Цундела ларамаза дац вай тахна дуьйна Iадаташ, эхь-бехк, ийман меттахIоттор ненан мотт кхиорна, марзбарна тIера дIадоло деза бахар а. ГIиллакх, оьздангалла, юьхь-яхь йовзуьйту цхьаъ бен боцу гIирс бу иза. Нохчийн мотт — иза деккъа йоза-дешар хилла ца Iа. Ненан мотт-и гIиллакх ду, культура ю, тезет лелор, зуда ялорйигар ду, илли, литература, ловзар-синкъерам бу, халкъан юьхь, куьзга, хатI-амал ю. И мотт вайн ца хилахь, орам боцчу диттах тарлур ду вайн къам, я пачхьалкхе а хир яц. Ненан маттал деза хIума стеган дахарехь хуьлийла дац. Иза Iамор а, цунна богIуш болу тидам тIебахийтар а — иза вайн нохчийн коьрта декхар ду. Масала: литературин урокашкахь дешархошка шайга бойтуш болу болх вовшахтохар — иза йоза-дешар Iаморан уггаре а мехалчу гIуллакхех цхьаъ ду. Дешархоша шаьш бечу балхо кхочушдо программни материал жигара караерзор, берийн хьекъал, кхетам, тидам бар кIаргдо, лакхадоккху.
Толстойс цу хьокъехь Iаламат нийса аьлла: «Нагахь дешархо школехь ша ойла ян, хIума а кхолла Iамийна вацахь — иза дахарехь а даима дуьххьалдIа кхечарах тарва ла гIерташ, кхечо динарг дан гIерташ хир ву». Нохчийн меттан, литературин хьехархойн декхар ду программа юьззина караерзоре кхаьчна ца Iаш, дешархошна ойла ян, шен дагахь дерг нийса, гIиллакхийн рагI ларъеш, уьш вовшашца цхьаьнадузуш дийца а, яздан а.
Цуруев Ш. Акха яр санна и ца баьлла бацалахь, Боьжна бац стиглара, эцна бац базарахь. Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайшна азаллехь. Ас лору дуьненахь мел долу меттанаш, Нохчийн мотт даима сан оьзда дозалла 1ожаллин цамгаро д1алаьцна меттахь 1аш Цу маттахь дийр ду ас весет а доьзале… Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг.
Мел халахеташ делахь а, ишттанаш а нисло вайна юкъахь. Цхьаццаволчо дозаллица къамел до, шена ненан маттахь еша а, яздан а ца хаьа, бохуш. Ткъа дуьненахь а воккхачу оьрсийн яздархочо Л. Толстойс аьлла хилла: «Нохчийн мотт уггаре а хазачу а, хьалдолчу а меттанех цхьаъ бу, нагахь кхоччуш дика иза хууш хьо велахь». Ненан мотт…Доккха маь1на лоцу оцу шина дашо шайна чу. Вай дайшкара схьадеъна вай хаза г1иллакхаш, оьздангалла, ийман.
Одним из самых популярных обрядов является «Ауызашар», который заключается в том, чтобы собрать вместе всех членов семьи и обмениваться пожеланиями на новый год. Также в этот день проводятся национальные игры, такие как «Кокпар», «Тогуз кумалак» и «Бескесер». Эти игры помогают укрепить духовные связи между людьми и сохранить национальную культуру.
Ненан Мотт Аганан Илли — это не только праздник, но и символ начала новой жизни.
Даймохк а ца буьсу цуьнан — къоман бен хуьлуш бац Даймохк. Ткъа къам матто латтош ду. Ненан маттахь долу йоза-дешар ца хаахь — иза доккха сакхт ду.
Халахеташ делахь а, и санна сакхт долуш берш вайна юккъехь хIинца а хаалуш бу. Стаг мел оьздангалла, гIиллакх долуш я лакхарчу даржехь хиларх ненан мотт кхоччуш ца хаахь цуьнан мах хадабойла дац. Нийса ца лоь аьлла хета нохчийн мотт къен бу, бийца хала бу олуш хезча. Къайле яц, нохчийн мотт сийлахь-баккхийчу Iилманчаша, яздархоша шена тIе тидам бахийтарца теллина а, хьалдолуш лерина а хилар.
Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду.
Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш. Муьлхачу а къоман коьрта билгало а, къам шен амалх, гIиллакхех, эхь-бехках, Iадатех ца долуьйту мокхазан чIагIо а ю мотт.
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка
В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт – сан дозалла" для молодых учителей республики. Конкурс сочинений на чеченском языке«Ненан мотт». Энджелл. сочинение на чеченском языке 1аьнан юьхь. более месяца назад. стихи о кубани (с авторами). кышкы табигать кочагында сочинение плиз очень надо. Шен ненан мотт халкъо, Сий ойбуш, Iалашбахь, Цу халкъан паргIато Цхьаммо а хьошур яц.
"Ненан мотт" (Рамазан Берзлоев)
«Ненан мотт» — это не просто слова, это команда к действию, мотивация к достижению успеха и постоянной борьбе за свои мечты. Часто, насмехаясь над моттом «сан ненан мотт», мы можем упустить его истинное значение. Сан ненан мотт играет ключевую роль в формировании личности и усиливает связи между людьми. Художник Ненан Мотт — талантливый мастер, способный передать свои эмоции и мысли через художественную форму. Кхуьуш долчу чкъурана ненан мотт хьоьхуш хиларна, суна со ирсе хета.