Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. прочитала стихотворение А. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт».
Ненан Мотт - Язык матери (родной язык).
В нём непокорность и отвага, В нём шум сражений слышен в сагах! Он плавен, как полёт орлицы, И быстр, как бросок волчицы! Язык древнейшего народа, В моих ушах звучит, как пондар, Как ветер, что шумит в горах, И так же строг как сам вайнах.
Делахь а, массо хьехархо лехамехь хила веза, массо аг1ор керлачунна т1екхиа г1ерташ. Хьехархочо ша проблемни хьал а кхуллуш, иза кхочушдаран некъ лахар, гайтар. Масала: хьехархочо жима дийцар деша доладо дешархошна, царна уггар хазделлачу меттехь соцунг1а а йой, т1едиллар до царна, аш муха чекхдоккхур дара и дийцар шаьш хилча цуьнан автор. И тайпа болх д1абахьа мегар ду дешархой шина тобане бекъна, х1ора тобано шен дийцаран чаккхенан кеп юьйцуш.
Цул т1аьхь хьехархочо деригге а дийцар д1адоьшу. Кейс-технологин методаш дукхахьолахь хаарш сов дахарна т1ехьажийна йоцуш, дешархойн ладог1аран, дийцаран корматалла айъярна т1е тидам бахийтина ю. Урокашкахь таро хуьлу, хьехархочуьна дешархойн мотт бийцаран говзалла лакхаяккха. Проблемни хьал кхоллар а, оьшург лахархьама дешархошка шайга болх байтар а вовшахтухуш, цу шина некъах пайдаэцар гуш ма-хиллара, керланиг гучудалар иза бакъдарца нисло: цкъа хьалха хьехархочо ойлаяран а, бакъдаран кеп гойту, шолг1а — дешархоша шаьш я хьехархочун г1оьнца бакъдо, т1еч1аг1деш цхьаьна бакъдо. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Х1унда аьлча, цкъа делахь, орфографически, пунктуационни къамелан хаамаш караберзорна г1о деш хиларна а, шозлаг1а делахь, 1амош йолу грамматически материалаш дешархошна дика йовза аьтто цара беш хиларна а.
Хаарш талларан технологех ю тестови технологи. Цуьнан коьрта 1алашо ю, дешархойн хаарш толлуш, х1ораннан ша-шеца беш болу болх кхин д1а а тобар. Тестировани д1аяхьаро ч1ог1а г1о до дешархошнан 1амийнарг т1еч1аг1деш а, хьалха 1амийначунна таллам беш а, керла тема йовзуьйтуш а. Дукхахьолахь тесташца болх бечу хенахь гучудолу дешархойн хааршкахь долу кхачамбацарш. Критически ойлаяр кхиоран технологих ю синквейн. Синквейн — иза пхеа мог1анах лаьтта, къастамечу кепаца язйинчу, жимачу байтан кеп ю.
Стенна оьшу синквейн: 1. Дешнийн т1аьхьало хьалаюзу. Боцца чулацам схьабийцарна кечво. Коьртаниг каро 1амаво. Жимчу ханна кхоллархо хила таро ло. Дукхахьолахь и кхочушхуьлу.
Кхузахь вайна го, синквейн язъешволчунна хаа деза, къамелан дакъош къасто, предложени х1отто, хьалхарчу дашца маь1ница дог1уш дош дало. Цу дерригено вайна таро ло, дешархойн дозуш долу къамел кхио, церан дешнийн х1онс мелла алссам яккха. Ткъа иза вай кхочушдан деза х1ора урокехь, муьлхха а тема 1амош. Коьртачарех ду, х1инцалерачу урокашкахь рефлексин муьрехь тайп-тайпана белхаш бар: йоццачу ханна дешархоша эссе язъяр, синквейн язъяр, шена хетарг алар, яцйина предложени т1еюзар, ша диллинчу суьртехь шен ойла гайтар. Иштта бечу белхаша, къасттина ненан мотт хьехарехь, дешархой вовшашца хьасене хуьлуьйту, шен накъостан ойла хийра ца хета, ша бинчу а, шен накъосташа бинчу а белхийн нийса мах хадо 1ема, шен ойла йийцаре йилла 1ема, кхечуьнга ладог1а 1ема. Цул сов, дешархой 1ема шаьш а, кхечара бечу белхан нийса хьесап дан а, информационни хаамаш язбан а, конспекташ х1итто а.
Керлачу технологишца бан безаш болу болх х1инца а кхачо йолуш бац, цунах лаьцна дуккха а дийца дезар ду, 1ама дезар ду, шена хуург къоначу хьехархочуьнга д1адала дезар ду.
Сан 1алашо- б1ов ах хаьрцина лаьтташ яра, цуьнан пенаш йозанашца къарздинера, т1ехь цхьаццаммо , аса сонта стаг эр дара цунах, ша кхузахь хилла аьлла билгало йитина ваханчух, шен фамили, ц1е яз а йина. Б1аьвнийн пенаш б1ешерашкахь я мохе, я т1еман ирчалле гор ца х1оттаделлера. Цхьа воккха стаг санна, доьналлех дуьззина, шен дахарехь дуккха ирча киртигаш 1иттаелла. Ма дуккха къамелаш дийр дара ца соьга, мохийн шабарца, хинан г1овг1анца. Хаза хенаш юьйцур яра цо, берийн деларх а, маьршачу заманца юьйцина, ткъа х1инца деса ду пенаш а, б1арзделла деса кораш а. Гонахарчу басешкахь лепаш гора тайп-тайпанчу зезагийн кортош: можа, сийна, ц1ен басарш дара бецашна юккъехь даьржина, сирла басарш 1енийча санна. Дукха генахь йоцуш лаьтташ яра базанийн жима хьун. Ма ирс ду-кх кхузахь 1ачу нехан аьлла хеттачу заманчохь: — Адам!
Ларлуш охьавосса, — аьлла хезира суна сайн ненан аз. Ца лаьара д1аваха, йита х1ара хазна. Делахь а, нене ла ца доьг1ча цаваларна, юхнехьа некъ бира ас, оцу меттигашка вухаван дог-ойла йолуш. Сайн дийцар чекхдаккхале ала лаьа суна: « Адамаш, дукхачу хьолахь, баккхийнаш, ирсе кхача г1ерта, генахь лоьху цара иза. Ткъа иза юххехь ду — зезагца,б1аьвнаца, эсалчу мохаца, хьан Даймахкаца. Сиха йоьду олу вай зама, ца йоьду — вай ду сиха, б1аьрзе, 1аламах хаьдда. Г1ой вай Къоьзан-1оме, б1аьвнийн туьйранашка ладог1а. Некъ дика хуьлийла вай. Иза иштта хилар шеко йоцуш ду,х1унда аьлча нохчийн маттахь дуккха а бу пайдаэца йиш йолуш суртх1отторан г1ирсаш.
Оцу г1ирсашца муьлхха а ойла йийца йиш йолуш, хазна ю вайн мотт. Х1ара тезис т1еч1аг1ъеш, хьовсур вай Гайсултанов 1. Суртх1отторан г1ирсех шуьйра пайдаэцна яздархочо. Масала 15 предложенехь «йиш йоьхна» боху фразеологизм ялайо автора. Оцу меттан г1ирсо вайна хоуьйту, Вадуд цхьана х1уманна сагатдеш хилар.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт» вчера в 15:27 10 просмотров В рамках реализации национального проекта «Образование», созданному по поручению Президента России федерального проекта «Успех каждого ребенка» в Наурском муниципальном районе Чеченской Республики 25.
Цель: воспитание у подрастающего поколения чувства уважения к чеченскому языку и духовным ценностям чеченского народа. Данное мероприятие способствует нравственному воспитанию и патриотизму молодежи в современных условиях. Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района.
Как написать сочинение по чеченскому языку
Ненан мотт Доккха маь1на лоцу оцу шина дашо шайна чу. Ненан Мотт проявляет высокую степень ответственности и преданности во всем, что делает. Художник Ненан Мотт — талантливый мастер, способный передать свои эмоции и мысли через художественную форму. Ненан мотт аганан илли собрали все свои силы и вызвали на помощь дружественных существ и волшебников, которые рисковали своей жизнью, чтобы защитить эту священную землю.
По чеченскому языку ненан мотт кратко
Сочинение по теме Ненан мотт-аганан илли 8 класс План 1 Маттах ляцна дош 2 Ненан мотт аган иллица бовзуьта буьйцу 3Дерзор. Художник Ненан Мотт — талантливый мастер, способный передать свои эмоции и мысли через художественную форму. Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района.
Сочинени ненан мотт
Саитова Бакаева Эльза. В своей работе ученица коснулась важной темы-значимости чеченского языка в жизни чеченского общества. Работы конкурсантов будут оцениваться по жанровому и языковому содержанию, а также грамотности сочинения. Конкурсантам необходимо проявить в своих работах индивидуальность, яркость, образность и непосредственность.
Бер дуьненчу даьлча, цунна ц1 е тиллар т1 едужу дена, нагахь дийна велахь дедена а.
Ц1 е тилларх лаьцна цхьа стихотворени ю Дикаев Мохьмадан. Цу т1 ехь винчу к1 антана ц1 ераш къестош ден доттаг1 ий бохкуш, цхьана воккхачу стага олу: Цхьана а деших, ахчанах эца а, терзанца оза а йиш йоцу хазна ю ненан мотт. Дуьненан къаьмнех вай къасториг а, вайх къам дийриг а — иза нохчийн мотт бу. Цунах доьзна ду вовшийн уьйраш, гергарло, хазахетар, халахетар, халкъан сий, къонахчун яхь, адамаллин хьекъал, кхетам… Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду.
Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду. Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш.
Муьлхачу а къоман коьрта билгало а, къам шен амалх, гIиллакхех, эхь-бехках, Iадатех ца долуьйту мокхазан чIагIо а ю мотт. Цунах херделла адам, лакхахь хьахийначу сийлаллех хер ца луш ца дуьсу. Ткъа мотт бицбинчо шен кхерч, ша схьаваьлла бух, дайн мохк бицбо. Цунна шен селханлера де а, кханенга боьду некъ а ца хаьа.
Цундела ларамаза дац вай тахна дуьйна Iадаташ, эхь-бехк, ийман меттахIоттор ненан мотт кхиорна, марзбарна тIера дIадоло деза бахар а. ГIиллакх, оьздангалла, юьхь-яхь йовзуьйту цхьаъ бен боцу гIирс бу иза. Царех коьртаниг — дешар, Iилма ду. Дешаро, Iилмано къоман хьекъал, кхетам кIаргбо, шарбо, къоман эзарнаш шерашкахь кхоьллина, гулдина диканиг, пайдениг, оьзданиг, хазаниг, Iилма, истори, мотт, культура, говзаллаш тIаьхьарчу тIаьхьенашка дIалуш ларйо, кхин тIе а кхиайо, дуьне довзуьйту, дахарна Iамадо.
Вайн къомана тахана а, кхана а гуттаренна а оьшург ши Iилма ду — къам ийманехь кхио бусалба динан Iилма а, къоман дахар кхолла — дуьне нан Iилма а. Дуьненан Iилма ца Iамийча, вайн къомана дуьне а девзар дац, шен дахар кхолла а хуур дац. Хьехархочо урок дIахьош, хуьлийла и нохчийн меттан я литературин урок, цунна хаа деза гуттар а ша кхочушдан дезаш долу декхар: иза доьзна ду вайн меттан сийлалла, хазалла, культурин мехалла йовзийтарх. ХIара дерриге а дуьне дуьзна ду Делан къинхетамах.
Дала къинхетам бо ша мел кхоьллинчу хIумнах: адамах, Iаламах. Дала лардойла вай шен къинхетам боцуш дисарх. Мах хадо йиш йоцуш деза ду Кунта-Хьажас аьлла дешнаш, цо бина кхетам а: — Ас диъ хIума дуьйцур ду шуна, аьлла цо. Царах шиъ аша дицдан дезаш ду, ткъа важа шиъ гуттар а дагахь латто дезаш ду.
Шаьш нахана дина дика дицделаш; иза аша дийцахь, и динера аьлла, Делера ял хир яц шуна. Шайна наха дина вон а дицделаш; иза дицдарца шу цунна генадовлу, иза шух дIакъаьста. Ткъа цкъа а диц ца деш, аш дагахь латто деза ши хIума: вай дала дезаш хилар а, Далла дуьхьал хIитта дезаш хилар а ду. Нохчийн мотт 1алашо: суьрта т1ехь гушдерг йозанца билгалдан 1амор; суьрта т1ехь гушдолчух лаьцна шена хетарг ала 1амор; суртдиллархочо дагалаьцначух кхета 1амор;суьртах лаьцна дийца 1амор.
Вай юхадендаларна, вай дерриш а ца даларна, вайгахь адамалла йисарна нохчийн зудчунна декхарийлахь ду-кх вай. Шен букъах ворда а йина, шен белшах г1ортор а йина доьзална, махкана, вайна массарна а яцна-кх нохчийн зуда. Цу т1е тахана Казбегис цуьнан хадийначу мехал лакха яцахь, лоха а ца хета суна и. Ас со а яц юьйцург, хьо а яц, амма нохчийн зуда ю.
Со йоккхаера, сайца иштта къамел дан дуьненан дахаран зеделларг долуш йолу зуда сайна йовзарх. Дика кхетара цуьнан дахарх а, ойланех а, дагахьбалламех а, хазахетарех а, восех а. Гора дуьнене шен хьежам а, адамалла а, юьхь а, муьлххачу х1уманан а, хиламан а мах хадо хьекъал а долуш зуда и хилар а. Далла бу хастам иштта зударий вайн болуш а, уьш алссам болуш а.
Сан ойланца ца дог1ура Зураа боху цхьаццадерг: «Со турпалхо яц. Со нохчийн зуда ю, нана а ю, денана а ю, лор а ю. Тхан доьзалехь цкъа а ца хилла ц1арна лелош х1умнаш, суна а ца еза и ц1е. Со дуьнен т1е а яьлла халчу хенахь, яха а яьхна халчу хенахь, я х1инца а д1огара атта хан яц вай дехаш ерг.
Х1ун дер ткъа, ишттачу дахаран зовкх Дала делла-кх суна. Со реза ю-кх цунна. Амма со турпалхо яц, ца оьшу сох лаьцна яздан. Суна мохь тоха лаьара цуьнга: -Х1ей, нохчийн зуда!
Хьо а турпалхо ца хилча, Шахбулатова Зайнап а турпалхо ца хилча, Дагаева Малика а турпалхо ца хилча, мичара бевлла аьлла хета шуна Дадин Айбикаг1ар, Гиххойн Таймасг1ахар? Шу цаьрга нисделла, т1екхуьурш хьаьнга нисбала беза, шу турпалхой ца хилча? Ас х1умма а ца элира, амма гуш ю-кх и нохчийн зудчун турпалалла… Луьра а, къиза а хан яра, къоман мостаг1ий бина махках баьхначуАптин а, Совдатан а доьзалехь йо1 Зураъ дуьнен т1е яьлларг. Лай к1елхьара зезагаш дахарна кечлуш долу хан, амма уьш цкъа а дага а дог1ур доцучу г1орийначу барака чохь, 1944-ч шеран апрелехь.
Везаш доьзалхо вацара аьлча бакъ хир дацара Аптин доьзалехь кхиъначу цхьайтта берах. Берриш а бара безаш а, оьшуш а, зама яра къиза, цуьнца къевссина доьзал хене баккха безара, озабезам хила йиш яцара цхьаьнгге а. Дена дика хаьара, шен доьзална дуьненан рицкъанна санна, церан хиндолчунна а ша декхарийлахь вуйла. Цундела ницкъ ма кхоччу доьшуьйтура цо шен берашка.
Ша а вара иза ц1енна ламанан к1ант, шен дешан да волуш, къонахалла, доьналла долуш. Казахстанан хийрачу лаьтта д1авирзира иза, амма весет дисира, цундела лаа дацара кхеран доьзалехь ялхаммо лаккхара дешар чекхдаккхар.
Вайх къам маца хир ду? И сом ненан маттахь а даккха йиш хилар кхетам кхиъча. Абузарна-м хаара оьрсийн маттахь язъян, шайна и мотт хаа моьттуш болчарел а дика. Амма иза нохчийн яздархо вара, и нохчийн халкъан яздархо вара. Деле-м дерриг а цхьана къомах, цхьана тайпанах а кхоллалора вай.
Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах, зудчух а; шу халкъашка, тайпанашка а декъна, вовшашна довзийтархьама». Вовшех марзо, пайда эцийтархьама, гергарло леладайтархьама. Амма и гергарло тахана Россехь дехаш долчу массо а къомах оьрсий хилча хуьлуш дац. Росси — Америка яц. Тахана а бац уьш шайн махкахь цхьа а бакъо йолуш. Оцу харцонна Дала беш бекхам хета суна цигара бохамаш а. Латтано геч ца до харцонца, ницкъаца а схьадаккхар, аьлла америкин сийлахьчех цхьаъ волчу яздархочо Фолкнер Уильяма.
Американ аборигенаш тахана а бакъонаш йоцу нах, изгойш, обаргаш бу шайн махкахь. Россехь долу къаьмнаш манкурташ дац. Россехь бух боцуш кхечахьа шайн пачхьалкх йолуш, и шайн Даймохк а лорурш бу тахана Россехь бух болу къаьмнаш кхиа ца дуьтуш, царна, оьрсашна а юкъа питанаш туьйсуш, вовшашка цабезам кхуллуш.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
Язык древнейшего народа, В моих ушах звучит, как пондар, Как ветер, что шумит в горах, И так же строг как сам вайнах. Он так прекрасен, как закат, Сан ненан мотт - Даймехкан аз!!
Заведующий Отделением дневного пребывания Э. Абиева провела беседу на тему: «Культура, традиции и обычаи чеченского народа». Воспитанники Центра ставили сценки, пели песни, танцевали, рассказывали стихи на чеченском языке. Последние записи:.
Кхузахь «Даймохк» а, «Ненан мотт» а куьцана вовшах тасархьама далийна дац, амма Даймохк, Ненан мотт а цхьаьна бен хила йиш йолуш дац. Хьо муьлха къоман векал ву къасточех, уггар коьртачех цхьаъ, — мотт бу. Хьуна я хьан берана нохчийн мотт ца хаахь, хьо француз, испанхо милла кхиверг а ву, нохчи вац. Дуккха шераш ду хьо кхолларалийн балхахь волу. Сайна цхьанна нохчийн мотт дика хаа бохург дац сан и. Мила ву тахана вайна нохчийн матте довла дуьхьало еш? Уггар хьалха вайн къомах болу чиновникаш бу-кх! Россехь дуккха а къаьмнаш ду, Советийн заманахь дуьйна, шайн маттахь юьхьанцара школаш йолуш. Тахана а нохчийчун коьртехь сом ду. Вайх къам маца хир ду? И сом ненан маттахь а даккха йиш хилар кхетам кхиъча. Абузарна-м хаара оьрсийн маттахь язъян, шайна и мотт хаа моьттуш болчарел а дика. Амма иза нохчийн яздархо вара, и нохчийн халкъан яздархо вара. Деле-м дерриг а цхьана къомах, цхьана тайпанах а кхоллалора вай. Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах, зудчух а; шу халкъашка, тайпанашка а декъна, вовшашна довзийтархьама».
Дуьненах уггаре баккхийчу тамашех цхьаъ адаман мотт бу. Адам кхидолчу дийнатех къасточу билгалонех коьртаниг а мотт бу. Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла. Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу.
«Бекалахь, ненан мотт, тахна»
Главная» Новости» Сочинение 23 февраля на чеченском языке. О важности знания и сохранения родного языка. Рассказывает в программе Азы Магомадовой «Ненан Мотт» Али Мурадов редактор Центра образовательно-информационны. Ненан мотт-нохчийн мотт! Х1ун хир ду дуьненахь хьол мерза, деза?
«Бекалахь, ненан мотт, тахна»
| Гайрбекова М. "Нохчийн мотт – сан дозалла!" - Министерство образования и науки Чеченской Республики | Ненан мотт – иза халкъан юьхь ю, халкъан орам бу. |
| оьзда мотт сочинение 8 класс... | Twitter В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт — сан дозалла" для молодых учителей республики. |
| Сочинение на тему: «Ненан мотт сан дозалла» | «Ненан мотт» — это не просто слова, это команда к действию, мотивация к достижению успеха и постоянной борьбе за свои мечты. |
Сочинение ненан мотт аганан илли 8 класс
Кхуьуш долчу чкъурана ненан мотт хьоьхуш хиларна, суна со ирсе хета. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Ненан Мотт — одна из самых известных чеченских народных сказок.